Mới chỉ nghe được ví như phương thuốc tốt cho sức khỏe nhưng chưa biết được công dụng của hạt sen là gì? Bạn sẽ bất ngờ khi biết được rằng hạt sen hỗ trợ điều trị chứng khó tiêu, cơ thể suy nhược, an thần, ngủ ngon và nhiều hơn thế.
Hạt sen là một trong những dược liệu tự nhiên có nhiều tác dụng với sức khỏe. Do đó, từ xa xưa, hạt sen đã được sử dụng phổ biến trong ẩm thực cũng như trong những bài thuốc Đông y. Cho đến ngày nay, hạt sen vẫn rất được ưa chuộng dùng chế biến chè, hầm, súp, canh, cháo… Vậy, hạt sen có thực sự có tác dụng “vi diệu”?
Mục lục
Giới thiệu hạt sen là gì?
Hạt sen là gì?
Cây sen (liên nhục) thuộc họ sen súng, có hơn 100 loài khác nhau, phổ biến nhất là sen trắng, sen hồng. Tại Việt Nam, sen sinh trưởng ở hầu hết các tỉnh thành. Hình ảnh hoa sen gắn liền với đời sống người Việt từ xưa đến nay, từ văn học thơ ca đến đời thường.
Hạt sen là hạt của cây sen, có vị ngọt, tính bình và là thành phần chứa nhiều giá trị dinh dưỡng nhất của cây. Hạt sen có hình trái xoan, được tạo thành từ 2 mảnh. Đầu trên của hạt có núm màu nâu, hạt được bao phủ bên ngoài bởi lớp màng mỏng màu nâu nhạt. Tách 2 mảnh của hạt sen, bên trong có chồi mầm màu xanh (được gọi là tim sen hoặc tâm sen). Hạt sen có thể sử dụng được cả ở 2 dạng khô và tươi.
Giá trị dinh dưỡng của hạt sen
Theo một nghiên cứu, trong 100g hạt sen có định lượng của các dưỡng chất như sau:
Dưỡng chất | Hạt sen tươi | Hạt sen khô |
Lượng Calo (calo) | 350 | 372 |
Carbohydrate (g) | 68 | 28 |
Protein (g) | 18 | 13 |
Chất béo (g) | 2.5 | 2 |
Chất xơ (g) | 8 | 6 |
Calci (mg) | 44 | 44 |
Sắt (mg) | 95 | 95 |
Kẽm (mg) | 28 | 28 |
Kali (mg) | 367 | 367 |
Đặc biệt, trong hạt sen không chứa đường, có chứa chất béo song đây là chất béo thực vật nên rất tốt cho sức khỏe. Mặt khác, bên cạnh chứa nhiều dưỡng chất hỗ trợ điều trị nhiều bệnh, hạt còn có hương vị thơm ngon nên khá hợp với sở thích của nhiều người.
14 công dụng của hạt sen đối với sức khỏe, làm đẹp
1. Giúp chống viêm
Nhiều bác sĩ khuyên rằng phụ nữ sau khi sinh nên bổ sung hạt sen vào thực đơn để nhanh chóng lành vết thương. Điều này xuất phát từ lý do trong hạt sen có chứa kaempferol, flavonoid tự nhiên hỗ trợ chống viêm và nhiễm trùng hiệu quả.
2. An thần, ngủ ngon
Từ lâu, hạt sen đã được xem là thần dược điều trị chứng mất ngủ. Cụ thể, trong hạt sen có chứa glucozit và một số chất kiềm giúp an thần, dễ ngủ, giúp giấc ngủ sâu, ngon hơn. Tốt nhất, bạn nên dùng hạt sen vào buổi tối để có giấc ngủ ngon. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng tim sen pha trà để chữa trị chứng mất ngủ.
3. Hạt sen giúp làm đẹp da
Ngoài khả năng chống viêm, hạt sen còn là dụng cụ làm đẹp hữu hiệu dành cho chị em phụ nữ. Hạt sen có công dụng làm giảm bã nhờn, làm thông thoáng lỗ chân lông. Chính vì thế, hội chị em phụ nữ thường dùng hạt sen thường xuyên để ngăn ngừa mụn trứng cá, có làn da khỏe mạnh, sáng, mịn màng.
4. Chống lão hóa da với hạt sen
Bên cạnh đó, hàm lượng enzyme L-isoaspartyl methyltransferase trong hạt sen còn có khả năng giúp phục hồi làn da, làm chậm quá trình lão hóa thông qua việc cải tạo hệ thống protein.
5. Cung cấp dưỡng chất cho bà bầu và thai nhi
Hạt sen là loại thực phẩm quen thuộc với các bà bầu, bởi đây được xem là nguồn cung cấp các loại protein giúp thai nhi khỏe mạnh. Đặc biệt, gluxit và 1 số vitamin nhóm A, C… có tác dụng an thai, ngăn ngừa sảy thai và kích thích sự phát triển não bộ của thai nhi.
6. Giảm cholesterol và đường huyết
Điều hòa cholesterol và đường huyết là tác dụng của hạt sen tươi, khô nhờ vào hàm lượng chất xơ lớn. Chính vì thế, các bác sĩ luôn khuyên những người đang điều trị bệnh đái tháo đường nên dùng hạt sen 3 lần/tuần. Bên cạnh đó, tim sen có chứa alcaloid và isoquinoline có công dụng mở rộng các mạch máu, từ đó hỗ trợ làm giảm huyết áp cao.
7. Bảo vệ đường tiết niệu
Không phải ai cũng biết được rằng, hạt sen giúp cơ thể tăng bài tiết melamin, đặc biệt là hợp chất palmitic acid methyl ester, giúp đường tiểu thông suốt, không bị lắng cặn. Nhờ đó, cơ thể bảo vệ đường tiết niệu tốt hơn.
8. Cải thiện vòng 1 sau sinh
Chảy xệ vòng 1 sau sinh là vấn đề khiến nhiều chị em phụ nữ buồn phiền. Tuy nhiên, các mẹ có thể yên tâm, bởi hạt sen có công dụng giúp vòng 1 trở nên săn chắc hơn. Thông tin này cũng đã được chia sẻ trong một cuốn sách Đông y của Trung Quốc và được nhiều người áp dụng và “kiểm chứng” hiệu quả.
9. Dùng làm chế biến món ăn tẩm bổ
Không chỉ có giá trị dinh dưỡng cao, hạt sen còn có mùi vị, hương thơm đặc trưng nên được sử dụng làm chế biến món ăn. Những món ăn này cũng được xem là những bài thuốc tự nhiên chữa bệnh. Nhắc đến hạt sen, bạn có thể chế biến các món chè như hạt sen nhãn nhục, hạt sen nha đam, chè hạt sen đường phèn, tuyết yến… vừa để giải khát vừa để tẩm bổ cho cơ thể.
10. Ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư phổi
Có thể nhiều người chưa biết rằng, chất neferine trong tim sen có tác dụng ngăn cản sự lan rộng của tế bào ung thư phổi. Hiện nay, nhiều bác sĩ, nhà khoa học đang nghiên cứu để đưa tim sen vào điều trị căn bệnh này.
11. Cải thiện vị giác
Hạt sen còn có tác dụng cải thiện vị giác tuyệt vời. Chính vì vậy, người vừa ốm dậy nên sử dụng hạt sen để có cảm giác ngon miệng hơn, giúp việc ăn uống trở nên tốt hơn, từ đó bổ sung dinh dưỡng, cơ thể nhanh chóng khỏe mạnh.
12. Trị bệnh gan nhiễm mỡ và giảm mỡ máu
Người không thường xuyên tập luyện thể thao rất dễ bị tích tụ mỡ ở nhiều bộ phận, trong đó có gan. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tâm lý căng thẳng, thường hay lo lắng và nhiều vấn đề khác về sức khỏe. Trong khi đó, hạt sen đã được “kiểm chứng” là có tác dụng trị bệnh gan nhiễm mỡ và làm giảm lượng mỡ trong máu.
13. Giúp ngăn chảy máu
Các chất dưới dạng flavonoid như quercetin có trong hạt sen có khả năng cải thiện độ bền vững của thành mạo mạch từ đó ngăn cản dòng máu chảy. Đặc biệt, khi nướng hạt sen bằng than càng giúp công dụng này của hạt sen phát huy tối đa.
14. Hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa
Tác dụng của hạt sen rang/sấy là gì? Đây là thắc mắc của nhiều người. Theo nhiều nghiên cứu, hạt sen sấy, rang có tác dụng tuyệt vời với hệ tiêu hóa, hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày, tiêu chảy, táo bón… hiệu quả.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ hạt sen
Chữa chứng mất ngủ
Nếu bạn đang là “nạn nhân” của chứng mất ngủ, hãy dùng ngay 2 món ăn quen thuộc sau đây để có giấc ngủ ngon:
- Nước sen dừa: Dùng 100g hạt sen, 100g dừa nạo, 400g đường cát. Sau khi nấu hạt sen chín mềm, cho dừa nạo vào, hòa cùng nước đường.
- Chè long nhãn hạt sen: Nguyên liệu chế biến đơn giản gồm có 100g hạt sen tươi, 300g long nhãn, 400g đường cát.
Giúp an thần, cải thiện thần kinh suy nhược
Nếu cơ thể đang mệt mỏi, luôn căng thẳng, lo lắng, bạn nên nghĩ ngay đến 2 bài thuốc dân gian sau đây:
- 16g hạt sen, 12g sâm bố chính, 12g hoài sơn, tất cả cả tán thành bột, trộn cùng mật ong và viên thành viên nhỏ. Mỗi ngày chỉ cần uống khoảng 20-30g.
- Sử dụng hạt sen, củ mài, kết hợp cùng long nhãn để nấu chè.
Giúp người lớn tuổi tăng cường trí nhớ
Để tăng cường trí nhớ ở người già, bạn nên thực hiện ngay món cháo hạt sen với 20g hạt sen, 100g gạo tẻ. Món cháo có hương vị thơm ngon lại giàu dưỡng chất nên có thể sử dụng 3 bữa/ngày.
Chữa trị chứng đau đầu
Bạn đang bị những cơn đau đầu “hành hạ”, hãy dùng 20g hạt sen, 40g đậu đen, 20g lá dâu non, 12g vỏ núc nác, 40g lá vông non, 40g thục địa, sao chín, giã nhuyễn, thêm ít đường, vo thành viên nhỏ. Mỗi ngày dùng khoảng 2 lần, mỗi lần 20g, những cơn đau đầu sẽ từ từ tạm biệt bạn đấy.
Trị tiêu chảy
Hạt sen cũng là thành phần hỗ trợ trị tiêu chảy phân sống hiệu quả. Bạn chỉ cần 100g hạt sen, 50g củ mài, 15g hồng xiêm non, 20g đường phèn. Giã hồng xiêm, cho vào nồi nước, bắc lên bếp đun sôi, lọc lấy phần nước. Tán hạt sen, củ mài thành bột, cho vào nước hồng xiêm, khuấy đều, nấu với lửa nhỏ tạo thành hỗn hợp sệt như cháo. Dùng 3 lần/ngày, lưu ý, ăn vào lúc đói và dùng thường xuyên trong 3 ngày.
Chữa tiểu đêm
Bài thuốc đơn giản từ hạt sen có tác dụng chữa tiểu đêm nhiều. Bạn cần 30g hạt sen, 30g củ súng, đường (lượng tùy theo khẩu vị), dùng nấu chè. Món chè này nên ăn vào bữa điểm tâm sáng để phát huy hết tác dụng.
Lưu ý
Mặc dù giàu dinh dưỡng, có tính mát, không độc song khi dùng hạt sen bạn cũng cần biết người đang đầy bụng, táo bón… nên hạn chế dùng.
Gợi ý một số món ngon từ hạt sen
1. Chè vải hạt sen
Chè vải hạt sen là một trong những món giải khát lý tưởng trong những ngày có tiết trời oi bức. Vị ngọt của vải, kết hợp cùng vị bùi của hạt sen, nước đường ngọt thanh tạo nên hương vị làm mê mẩn người ăn.
2. Sữa hạt sen
Thật tuyệt vời nếu bạn thưởng thức 1 cốc sữa hạt sen vào mỗi sáng. Bởi sữa hạt sen không chỉ thơm ngon mà còn giàu dinh dưỡng, đặc biệt tốt với phụ nữ, giúp đẹp da, duy trì vóc dáng, chống lão hóa. Bạn cũng có thể kết hợp hạt sen với đậu xanh, bí đỏ… để tăng hương vị, dưỡng chất cho sữa.
3. Súp hạt sen chay
Hạt sen được sử dụng chế biến thành rất nhiều món súp chay khác nhau. Món súp hạt sen có tác dụng an thần, đặc biệt phù hợp với mọi lứa tuổi. Trong chế biến súp, hạt sen thường được kết hợp với các loại nấm, rong biển, cà rốt… để tăng thêm hương vị. Đây cũng là món ăn khai vị quen thuộc trong các bữa tiệc chay.
4. Canh nấm hạt sen chay
Canh nấm hạt sen là món chay được rất nhiều người yêu thích không chỉ bởi hương vị thanh mát mà còn có cách chế biến đơn giản. Với món canh này, bạn cũng có thể linh hoạt kết hợp nhiều loại nguyên liệu khác nhau như táo đỏ, rong biển, tàu hủ, cà rốt, nấm hương, khoai tây, khoai tím, bắp non, nấm kim châm…
5. Cháo hạt sen chay
Hạt sen cũng là nguyên liệu chế biến món cháo chay tẩm bổ sức khỏe. Hạt sen được ninh bùi, cùng gạo nếp nở mềm, mịn sẽ làm say đắm lòng những ai thưởng thức. Đây là món ăn đặc biệt thích hợp với bữa sáng, bổ sung năng lượng và kiểm soát cân nặng hiệu quả.
6. Chè nhãn hạt sen chay
Chè long nhãn hạt sen ngày xưa là món ăn được dùng để tiến vua. Ngày nay, món chè này vẫn rất được lòng nhiều người. Không chỉ có hình thức bắt mắt, món chè này cũng có hương vị thanh mát, hấp dẫn. Hạt sen bùi, giòn quyện cùng nhãn mềm ngọt, thêm nước đường ngọt thanh tạo nên cảm giác tuyệt vời cho vị giác.
7. Xôi hạt sen
Một bữa sáng nhanh gọn, đầy đủ dinh dưỡng được nhiều người ưa chuộng khác chính là xôi hạt sen. Hạt gạo nếp nở dẻo mềm, hạt sen bùi ngậy, thêm chút ngọt của dừa nạo cùng ít hạt vừng, chắc chắn sẽ khiến bạn cảm thấy ngon miệng và tràn đầy năng lượng, sẵn sang bắt đầu ngày mới.
8. Mứt hạt sen
Là món ăn vặt, thường xuất hiện trong những ngày Tết, mứt hạt sen cũng làm chao đảo người ăn với hương vị đặc trưng, hấp dẫn. Hạt sen thơm bùi, được phủ bên ngoài lớp đường ngọt đem lại cảm giác tan ngay trong miệng.
9. Canh rong biển hạt sen chay
Hạt sen và rong biển đều là những thực phẩm quen thuộc trong ẩm thực chay. Sự kết hợp của 2 nguyên liệu này tạo nên món canh thanh mát, thơm ngon. Đặc biệt, bạn có thể dùng hạt sen tươi hoặc khô đều có thể chế biến được. Chắc chắn, bữa cơm chay của gia đình bạn sẽ trở nên thanh đạm và hấp dẫn hơn với món canh này.
Chắc hẳn, đến đây bạn cũng đã biết tất tần tật thông tin, đặc biệt là công dụng của hạt sen. Không chỉ có tác dụng làm đẹp mà còn rất tốt cho sức khỏe, nên hạt sen rất được ưa chuộng. Bạn đã sẵn sàng thực hiện những món chay ngon từ hạt sen cùng Ăn Chay Sống Khỏe?